zaloguj siê   |    zarejestruj siê   |    mapa strony   |
Gmina Powidz Powiat s³upecki

Dyskalkulia ślepota matematyczna

Dyskalulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych, mającym swe źródło w genetycznych bądź wrodzonych nieprawidłowościach tych części mózgu, które są bezpośrednim autonomiczno - fizjologicznym podłożem dojrzewania zdolności matematycznych zgodnie z wiekiem jest zaburzeniem występującym bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych.
Psycholodzy nazwali trudności w opanowywaniu działań z arytmetyki i algebry, swoistą matematyczną dysleksję. Znana od ponad 20 lat, Rzadko była diagnozowana. Obecnie zrównuje się z innymi uczniowskimi schorzeniami takimi jak dysleksja i dysgrafia.

Teorie dotyczÄ…ce przyczyn dyskalkulii sÄ… dwie
Według pierwszej to wrodzona wada układu nerwowego, która nie pozwala na przyswajanie najprostszych działań. Te dzieci po prostu nie widzą liczb. Jedynka myli im się z szóstką, piątka z siódemką, nie potrafią wyobrazić sobie liczb ani ich zapamiętać.
Druga teoria na temat dyskalkulii dotyczy wÅ‚aÅ›nie tych z problemami. KÅ‚opoty z rachunkami tÅ‚umaczy nieprzystosowaniem systemu edukacyjnego do możliwoÅ›ci dzieci. WedÅ‚ug prof. Edyty Gruszczyk – KolczyÅ„skiej 20% siedmiolatków rozpoczynajÄ…cych naukÄ™ matematyki nie rozumie w sposób wymagany na lekcjach. Dzieci w różnym wieku osiÄ…gajÄ… zdolność abstrakcyjnego myÅ›lenia, co jest podstawÄ… zrozumienia matematyki. DojrzewajÄ… wolniej, ale to może ulec zmianie. MogÄ… dogonić rówieÅ›ników i Å›wietnie sobie radzić w życiu. Ten rozwój można porównać do papierówek i jabÅ‚ek zimowych. Å»eby dojrzaÅ‚y jabÅ‚ka zimowe, trzeba czekać trochÄ™ dÅ‚użej, ale potem niczym nie ustÄ™pujÄ… papierówkom.

Dyskalkulię rozwojową możemy sklasyfikować w następujący sposób:
• dyskalkulia werbalna – przejawia siÄ™ zaburzeniem umiejÄ™tnoÅ›ci sÅ‚ownego wyrażania pojęć i zależnoÅ›ci matematycznych
• dyskalkulia praktognostyczna – w tym przypadku wystÄ™puje zaburzenie matematycznych manipulacji konkretnymi czy narysowanymi przedmiotami
• dyskalkulia leksykalna – to szczególne zaburzenie zwiÄ…zane z nieumiejÄ™tnoÅ›ciÄ… czytania symboli matematycznych
• dyskalkulia graficzna – to niezdolność zapisywania symboli matematycznych
• dyskalkulia ideognostyczna – to przede wszystkim niezdolność rozumienia pojęć
i zależności matematycznych oraz wykonywania obliczeń w pamięci
• dyskalkulia operacyjna – w tym przypadku bezpoÅ›rednio zaburzona jest zdolność wykonywania dodawania zamiast mnożenia, odejmowania zamiast dzielenia

Symptomy dyskalkulii, które można rozpoznać u uczniów obserwując ich pracę w klasie, na lekcji:
- kłopoty z odczytywaniem czasu
- niepoprawne liczenie przedmiotów
- zapominanie następnego etapu w jakiejś operacji
- nie sprawdzanie pracy lub takie sprawdzanie, które jest nieskuteczne
-trudności w rozumieniu logiki lub języka matematycznego
- dziwaczne błędy; np. pisanie liczb (symboli), które wydają się pochodzić z nikąd
- powolne odpowiedzi
- liczenie na palcach
- wydaje się rozumieć temat na lekcji, ale nie w pracy domowej
- trudności w uczeniu się granic liczbowych do 10 i 20 i w uczeniu się tabliczki mnożenia
- nie może zapamiętać liczb
- trudności w planowaniu, organizowaniu i kontynuowaniu matematycznych procesów
- trudności w czytaniu mapy
- trudności w uczeniu się podstawowych operacji i zastosowaniu ich poza lekcją matematyki; np. obliczanie długości i ilości
- trudności w rozumieniu i używaniu informacji statystycznych
-częste naciskanie złych przycisków w kalkulatorze
-awersja lub strach przed matematykÄ…

Niektórzy mogą mieć również połączone trudności rozpiętości uwagi i przetwarzaniu informacji. Jeśli obydwie te trudności mają miejsce, wtedy taki uczeń najprawdopodobniej będzie bardzo wolno przypominał sobie podstawowe fakty arytmetyczne lub nawet nie będzie w stanie tego zrobić w ogóle. Tacy uczniowie mogą posiłkować się jedynie nieefektywnymi i bardzo podstawowymi metodami przy wyliczeniach.
MogÄ… oni:
- pracować bardzo wolno i otrzymywać zły wynik
- pracować zrywami, bezplanowo
- unikać prac matematycznych
- łatwo się męczyć podczas zajmowania się matematyką

Oprócz wymienionych wyżej problemów u osób z dyskalkulią mogą pojawić się również:
- awersje do jakichkolwiek gier, które wiążą się z cyframi lub przestrzennym kojarzeniem (domino, warcaby, szachy)
- pomyłki w używaniu pieniędzy, rzadkie sprawdzanie otrzymanej reszty przy zakupach
- częste złe wykręcanie numeru telefonu
-częste opuszczanie umówionych spotkań
-kłopoty w podróży (przechodzenie na zły peron, wsiadanie do niewłaściwego autobusu)
- słaba koordynacja sportowa i nienadążanie za szybko zmieniającymi się fizycznymi instrukcjami

Aby pomóc dziecku z problemem dyskalkulii należy zbudować u niego poczucie własnej wartości, nauczyć zaufania do siebie. Nie można mu zbyt często wytykać błędów, a już na pewno nie publicznie. Należy rozwijać to, co uczeń potrafi i robi dobrze. Przy słabej pamięci przydatne jest rozwijanie metod ułatwiających zapamiętywanie i przypominanie sobie przyswojonych wiadomości na zasadzie skojarzeń.
Należy:
- ograniczyć uczniom listę zadań prostych i typowych
- nagradzać za wytrwałość i cierpliwość w korygowaniu błędów
- okazywać cierpliwość przy ciągłym powtarzaniu tych samych treści materiału
- pozwolić pracować z kalkulatorem
- pozwolić korzystać z tabliczki mnożenia
Każde pojęcie matematyczne kształtowane w czasie lekcji może być przyswajane przez ucznia za pomocą wielu środków dydaktycznych, w czasie różnorodnych zabaw, gier i ćwiczeń. Im częściej będziemy stawiali dziecko w sytuacjach dla niego nowych, tym większa pewność, że zdobyta przez niego wiedza matematyczna będzie funkcjonalna. Uczeń lepiej wykorzysta ją w czasie poznawania kolejnych pojęć.

Najważniejsza rola zabaw poznawczych polega na wzbudzaniu w dzieciach entuzjazmu i pozytywnych postaw do wykonywania zadań szkolnych. Różnorodne zadania i ćwiczenia realizowane w formie gier i zabaw mogą być dla dzieci źródłem osiągania sukcesów i pożądanych wyników. Zabawowe formy przezwyciężania niepowodzeń w uczeniu się matematyki przyczyniają się do złagodzenia wysiłku do podtrzymywania zainteresowania i ciekawości, koncentracji uwagi, pamięci spostrzegawczo-wzrokowej i słuchowej.

Przy pomocy zabaw, gier dydaktycznych aktywizują się, różne funkcje poznawcze, jak odbiór i interpretacja danych zmysłowych i procesy myślenia, czyli tworzenia jednostek poznawczych w postaci schematów, obrazów umysłowych, symboli i pojęć oraz kształtowania się operacji logicznych, wyjaśniania i oceny. Tak, więc wprowadzenie pewnych pojęć za pomocą metod aktywizujących może dać dużo lepsze wyniki niż stosowanie metod tradycyjnych.
Każde dziecko z dyskalkulią jest inne, dlatego reedukację w tym zakresie można prowadzić tylko indywidualnie. Reedukacja takiego ucznia nie jest mechaniczną procedurą, a wręcz przeciwnie procesem twórczym, ze strony terapeuty i dziecka. Jeśli mamy do czynienia z prawdziwym przypadkiem dyskalkulii dziecięcej, celem reedukacji nie jest i nie może być pełna normalizacja wiadomości i umiejętności dziecka, czy też jego zdolności matematycznych. Należy przyjąć stopniowe dostosowanie dziecka do wymagań stawianych w tej dziedzinie przez szkołę, życie codzienne, i to w zakresie dostępnym dla dziecka. Trzeba doprowadzić do tego by dziecko możliwie dobrze radziło sobie samo z matematyką.

Bardzo ważne są początki edukacji dziecka, poznawanie matematyki w szkole podstawowej, a nawet w przedszkolu. Wiele zależy od życzliwego i przyjaznego nauczyciela. Jeżeli dziecko od początku zniechęci się do matematyki, nie zrozumie jej podstaw, to stopniowo doprowadzi to do niższych osiągnięć, nie podejmowania kolejnych prób, a nawet lęku i unikania tego przedmiotu.


Literatura mówi o wielu sÅ‚awnych ludziach majÄ…cych takie kÅ‚opoty. NajsÅ‚ynniejszym byÅ‚ Albert Einstein – zapytany, dlaczego to on sformuÅ‚owaÅ‚ teoriÄ™ wzglÄ™dnoÅ›ci, odpowiedziaÅ‚:
„ RozwijaÅ‚em siÄ™ intelektualnie tak wolno, że czas i przestrzeÅ„ fascynowaÅ‚a mnie także wtedy, gdy wszyscy normalni doroÅ›li przestali już o tym myÅ›leć”.



Literatura:
E. Gruszczyk− KolczyÅ„ska „Dzieci ze specyficznymi trudnoÅ›ciami w uczeniu siÄ™ matematyki”
Artykuły z gazet i Internetu, notatki własne z wykładów.

Opracowała:
mgr Monika Brzana